Forum „Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne Unii Europejskiej” realizowane było w latach 2004-2015. Jego koordynatorem był dr Artur Gruszczak
Wymiar Sprawiedliwości i Sprawy Wewnętrzne Unii Europejskiej to jeden z najszybciej rozwijających się obszarów integracji europejskiej. Od podpisania Traktatu z Maastricht, włączającego współpracę w tej dziedzinie w ramy Unii Europejskiej (jako tzw. III filar) do przyjęcia przez Radę Europejską projektu Traktatu Konstytucyjnego zaszło wiele zmian organizacyjnych i prawnych. Imponującej rozbudowie uległa materia prawna dotycząca tej dziedziny. Obecnie 1/3 aktów prawa pochodnego UE dotyczy właśnie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych. Wprowadzenie na szczycie w Amsterdamie do katalogu nadrzędnych celów Unii Europejskiej postanowienia o tworzeniu „obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości” pozwoliło na wyróżnienie w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych trzech zasadniczych kwestii:
- przekształcenia UE w obszar bez granic wewnętrznych – tworzony na podstawie acquis Schengen włączonego w 1999 r. w ramy UE – umożliwiający swobodne poruszanie się jej mieszkańców, a także obywateli krajów trzecich legalnie przebywających w Unii;
- realizowania na terytorium UE zintegrowanej strategii zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym z zamiarem przeciwdziałania i zwalczania przestępczości zorganizowanej;
- utworzenia europejskiej przestrzeni sądowej poprzez zbliżanie, harmonizację i ujednolicenie przepisów prawa karnego i cywilnego w celu skuteczniejszego egzekwowania prawa w UE.
W ramach Forum stworzono platformę internetową wymiany wiedzy, odbywały się warsztaty, seminaria i konferencje z udziałem krajowych i zagranicznych ekspertów.
Zadaniem Forum była integracja środowiska polskich specjalistów (naukowców, doktorantów, pracowników administracji publicznej, ekspertów organizacji pozarządowych) zajmujących się szeroko pojętą tematyką Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych Unii Europejskiej, poprzez umożliwienie nawiązania i rozwijania kontaktów w celu wymiany poglądów, krzewienia badań naukowych, formułowania wspólnych stanowisk, promowania publikacji uczestników Forum. Kolejnym celem Forum było nawiązanie kontaktów z naukowcami, ekspertami i instytucjami zagranicznymi, co służyło włączeniu się Polski w europejski nurt badań nad WSiSW UE, mający już kilkunastoletnią tradycję, zdobyciu zauważalnej pozycji w tych badaniach, realizowaniu europejskich projektów badawczych z udziałem partnerów zagranicznych.
W ramach Forum ukazywały się publikacje dwujęzyczne, w których zamieszczano indywidualne referaty, materiały z seminariów i warsztatów.
Misją Forum było propagowanie i krzewienie wiedzy o WSiSW w polskim społeczeństwie, zaznajomienie polskiej opinii publicznej ze specyfiką unijnej współpracy w omawianym obszarze, reagowanie na aktualne zdarzenia, służenie specjalistyczną wiedzą. Było to osiągnięte poprzez nawiązanie stałych kontaktów z ośrodkami politycznymi, centrami decyzyjnymi, mediami oraz organizacjami pozarządowymi.
Działalność Forum wpłynęła na:
- szerszą znajomość unijnej współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych w społeczeństwie, w gronie polityków, ekspertów, naukowców i studentów,
- integrację środowiska naukowego polskich europeistów,
- aktywizację badań w omawianej dziedzinie,
- rozwój kontaktów międzynarodowych.